Dotyk ma wielką moc i pozwala nawiązać więź między dzieckiem a rodzicami. Jeśli będzie ona pielęgnowana, przekształci się w silną i niesamowitą relację. Codzienne rytuały sprawiają, że maleństwo czuje się bezpieczne i kochane, a dotyk rodziców daje im poczucie bliskości. Jednym z nich jest masaż Shantala, który można wykonywać podczas pielęgnacji niemowląt, a także starszych dzieci.
„Skóra do skóry” – pierwszy kontakt mamy i dziecka
Każdy z nas potrzebuje czułego dotyku i ciepła, bez względu na to, ile ma lat i jakiej jest płci. Dotyk to jeden ze zmysłów, który rozwija się już w brzuchu mamy, dlatego pierwsze minuty życia dziecka, zaraz po porodzie, są dla niego bardzo ważne i zarazem trudne. Noworodek przychodzi na świat, który jest mu zupełnie obcy, nie czuje już ciepła mamy i nie słyszy bicia jej serca. To moment, w którym potrzebuje kontaktu „skóra do skóry” i powinien on nastąpić zaraz po narodzeniu, tak by dziecko znalazło się na nagich piersiach mamy. Polega on na niezakłóconym i wczesnym kontakcie matki i noworodka, a Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by zacząć kontakt w ciągu pierwszych 5 minut życia. Powinien trwać minimalnie jedną godzinę, optymalnie byłoby jednak zakończyć go wraz z końcem pierwszego karmienia. Według przeprowadzonych badań, wczesny kontakt dziecka z matką, najlepiej połączony z pierwszym karmieniem piersią, ma korzystny wpływ nie tylko na procesy fizjologiczne, ale i emocjonalne.
Kangurowanie zbliża noworodka z rodzicami
Pierwszy bezpośredni kontakt mamy z dzieckiem jest bardzo ważny, by dać dziecku poczucie bezpieczeństwa i zapewnić o jej obecności i bliskości. Aby zniwelować stres wywołany porodem, a także uspokoić noworodka, stosuje się również kangurowanie (KMC – Kangaroo Mother Care). Polega ono na ułożeniu dziecka na klatce piersiowej mamy lub taty tak, aby słyszało bicie serca i czuło ciepło bliskiej osoby. Najczęściej metoda ta wykorzystywana jest w przypadku przedwczesnego porodu, gdy na świat przychodzi wcześniak z niską masą urodzeniową. Coraz częściej stosuje się jednak kangurowanie także w przypadku donoszonych noworodków o prawidłowych parametrach. Ma ono zbawienny wpływ na dziecko i wzmacnia więź między nim a rodzicami. Wspomaga również karmienie piersią i pozytywnie wpływa na rozwój psychiczny malucha, ale także jego mamy, obniżając poziom przygnębienia i depresji poporodowej.
Masaż Shantala – dotyk miłości
Rytuał ten przywędrował do Europy z Indii dzięki francuskiemu położnikowi – Fryderykowi Leboyer. Masaż Shantala opiera się na bardzo prostej technice głaskania, którą mogą wykonywać rodzice podczas codziennej, domowej pielęgnacji. Ważne jest to, by poznać zasady wykonywania poszczególnych ruchów i ich celu, a także robić to precyzyjnie i świadomie, bez lęku i stresu. Masaż Shantala wykonuje się jednocześnie bardzo delikatnie, nie odrywając dłoni od ciała malucha. Ważna jest również kolejność głaskania – zaczyna się od klatki piersiowej, a następnie przechodzi do ramion, przedramion, dłoni, brzucha, ud, podudzi, stóp, grzbietu i twarzy dziecka. Cały rytuał składa się z czterech części, a prawidłowo przeprowadzony, pomaga wyciszyć i uspokoić dziecko, a także poprawić jakość jego snu.
Jak przygotować się do masażu Shantala?
Bardzo ważne jest to, by masaż Shantala wykonywany był przed posiłkiem maluszka lub przynajmniej dwie godziny po nim. W pomieszczeniu, w którym odbywa się codzienny rytuał pielęgnacji, musi być odpowiednia temperatura, by dziecko nie odczuwało chłodu. Fakt ten jest bardzo ważny, ponieważ podczas wykonywania masażu maluch musi być całkowicie rozebrany. Zanim jednak rodzic przystąpi do głaskania, powinien nawiązać z dzieckiem kontakt wzrokowy i emocjonalny, a także zadbać o to, by było ono w dobrym nastroju. Do wykonania masażu Shantala potrzebny jest wolny kawałek podłogi, aby opiekun mógł usiąść wygodnie na kocu i przystąpić do masowania malucha. Pomocna może okazać się również wodoodporna mata, ponieważ podczas odprężenia i rozluźnienia, dziecko może opróżnić pęcherz. Rodzic powinien także zaopatrzyć się w oliwkę lub odpowiedni emolient.
Cztery etapy masażu Shantala – krótki kurs
Masaż powinien być wykonywany codziennie, ale można powtarzać go dwukrotnie podczas doby, najlepiej przed śniadaniem i wieczorem – tuż przed kąpielą. Wykonuje się go powoli, delikatnie, a także zachowując stały rytm, tak, aby nie zwalniać i nie przyspieszać ruchów dłońmi. Trzeba również pamiętać, by nie odrywać ich od ciała maluszka. Kolejność masowania jest bardzo ważna i z góry określona. Zaczyna się od masowania klatki piersiowej, przechodząc do ramion, przedramion i dłonie. Drugim etapem jest odwrócenie dziecka i ułożenie go w poprzek wyciągniętych nóg opiekuna, a następnie masaż grzbietu. Po wymasowaniu plecków malucha, przychodzi czas na masaż twarzy i zakończenie całego rytuału krótką serią ćwiczeń rozluźniających.
Tu znajdziesz więcej wskazówek dotyczących czterech etapów masażu: kurs masażu Shantala.
Codzienne rytuały pielęgnacyjne niemowląt
Pierwsze miesiące życia dziecka wymagają szczególnej pielęgnacji maluszka. To czas, w którym powoli przystosowuje się on do życia po drugiej strony brzucha mamy, a codzienna rutyna pozwoli mu zrozumieć zachodzące zmiany. Konsekwencja i powtarzalność daje niemowlętom poczucie pewności, bezpieczeństwa, a także ustala tryb dnia i nocy. Masaż Shantala powinien być włączony w serię codziennych rytuałów pielęgnacyjnych, takich jak odpowiednie przewijanie, kąpiele i nawilżenie delikatnej skóry dziecka. Mimo tego, że jej skład nie różni się od składu skóry dorosłego człowieka, można jednak zauważyć pewne różnice. Naskórek maluszka jest nawet 5 razy cieńszy niż naskórek jego rodziców, a w warstwie rogowej znajduje się wiele przestrzeni, przez co jest przepuszczalna. Sprawia to, że o wiele szybciej ulega przesuszeniu, zaburza proces termoregulacji i pozwala na przedostawanie się szkodliwych substancji. Funkcje skóry zaczynają normalizować się dopiero około 6. miesiąca życia dziecka, a dopiero w trzecim roku przypomina skórę dorosłego.
Pielęgnacja delikatnej skóry dziecka wymaga specjalnych produktów, których zadaniem będzie nawilżenie, natłuszczenie i zmiękczenie jej. Najlepiej wybierać emolienty, czyli preparaty, które zawierają woski, tłuszcze i oleje. Można je znaleźć w różnej postaci: emulsji do ciała i kąpieli, olejków, żeli, a także kremów. Ważne jednak, by dobierać emolienty według prostej zasady – do codziennej pielęgnacji te mniej tłuste, gdy jednak wystąpi problem przesuszającej się skóry, te nieco bardziej tłuste.
Rodzicielstwo Bliskości to filozofia życia rodzinnego
Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, masaż Shantala jest rytuałem profilaktycznym, który jest częścią Rodzicielstwa Bliskości. Termin ten wprowadził amerykański pediatra William Sears i jest on częścią filozofii rodzicielstwa, które opiera się na teorii przywiązania. Jego podstawą jest wytworzenie między dzieckiem a rodzicem bezpiecznej i bliskiej więzi. Wrażliwość i emocjonalność, wspierają malucha i sprzyjają jego prawidłowemu rozwojowi emocjonalnemu oraz społecznemu. Bazą rodzicielstwa bliskości jest czułość oraz autentyczne i pełne zaangażowanie we wspieraniu rozwoju dziecka. Respektowanie ich potrzeb, myśli i uczuć, które przeżywają wraz ze swoimi rodzicami. Nie polega ono jednak na rozpieszczaniu malucha, a byciu blisko siebie i wsłuchiwaniu się w jego potrzeby. Dlatego właśnie tak ważny jest dotyk i budowane dzięki niemu poczucie bezpieczeństwa.
Źródła:
– http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2014/hyg-2014-3-417.pdf
– https://www.rodzicpoludzku.pl/Porod/Pierwsze-spotkanie-z-dzieckiem-najwazniejsza-godzina.html
– Moore E, Anderson GC, Bergman N 2007, Christensson K et al 1992, MikielKostyra K, Mazur J, Bołtruszko I 2002
– https://pdfs.semanticscholar.org/793c/8060a71b07ccecbdeb1d581e88590dfd67ce.pdf
– https://www.osesek.pl/zdrowie-i-pielegnacja-dziecka/pielegnacja-dziecka/1361-dzieciecy-masaz-shantala.html
– https://www.emolium.pl/baza-wiedzy/porady-dla-mam/masaz-shantala/#
– https://www.emolium.pl/baza-wiedzy/porady-dla-mam/czym-sa-emolienty/
Artykuł sponsorowany