29.01.2021
Jeszcze kilkanaście lat temu każdy dorosły obywatel Polski miał swój Numer Identyfikacji Podatkowej, którym się posługiwał. W prawodawstwie nastąpił jednak szereg zmian, w wyniku których NIP został przypisany tylko do pewnych grup obywateli. Jakie to grupy? Kto dziś musi posiadać numer NIP?
Historia Numeru Identyfikacji Podatkowej
Za wdrożeniem w życie numeru NIP stoi ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników z 13 października 1995 roku. Uruchomienie platformy nastąpiło nieco później, bo w styczniu 1996 roku. Odroczenie terminu o dwa miesiące miało umożliwić start wraz z rozpoczęciem nowego roku podatkowego.
Z formalnego punktu widzenia Numer Identyfikacji Podatkowej jest nadawany przez naczelnika Urzędu Skarbowego według właściwości zamieszkania. Jeśli obywatel, który w 1996 roku otrzymał NIP, mieszkał we Wrocławiu, to identyfikator nadawała mu tamtejsza skarbówka. Jeśli w Poznaniu, to był to odpowiedni wydział dla stolicy Wielkopolski.
Struktura numeru NIP nie zmieniła się na przestrzeni lat. Pozostaje on dziesięciocyfrową liczbą, gdzie pierwsze trzy cyfry mają charakter identyfikacyjny. Wraz z rozbudową sieci urzędów skarbowych w kraju, rząd wydzielał kolejne wolne cyfry, ale zawsze były to tylko te trzy pierwsze z numeru NIP.
Początkowo Numer Identyfikacji Podatkowej był obowiązkowo zapisywany z myślnikami. Dość specyficznym zabiegiem były dwa różne formaty zapisu w zależności od tego, czy NIP wydawany był osobie cywilnej, czy przedsiębiorcy. Dla tych pierwszych zapisywano go w formacie 123-456-78-90, a dla firm zdecydowano się na zapis w formie 123-45-67-890.
Taka dywersyfikacja form zapisu rodziła jednak wiele problemów, dlatego po kilku latach funkcjonowania systemu zdecydowano się zrezygnować z myślników, które obecnie pełnią jedynie funkcję estetyczną. Mimo tego wciąż można spotkać je na pieczątkach czy drukach firmowych w wielu przedsiębiorstwach w Polsce.
PESEL, czyli następca NIP-u w skali ogólnopolskiej?
Przez kilka pierwszych lat działania systemu, numer był wykorzystywany m.in. do corocznych rozliczeń z fiskusem. Z biegiem czasu władze zdały sobie sprawę z tego, że sporą część jego funkcjonalności może przejąć baza PESEL. W XXI wieku zrezygnowano z powszechnego nadawania numeru NIP, a w jego miejsce pojawiła się właśnie ta druga baza danych.
Od tego czasu zmieniła się też zasada przyznawania Numeru Identyfikacji Podatkowej. Nie znikł on całkowicie z polskiego prawodawstwa, ale raczej – na mocy kolejnych nowelizacji ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników oraz ustawy o NIP, przypisano go tylko do kilku głównych grup docelowych.
Dziś korzystają z niego organy administracji rządowej i samorządowej, a więc na przykład urzędy gmin, starostwa i ich jednostki pomocnicze. Numerem Identyfikacji Podatkowej posługują się też organy kontroli skarbowej, przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli, banki oraz przedsiębiorcy. Właśnie ich w bazie NIP, którą można przejrzeć korzystając na przykład w jednej z największych bazy firm w Polsce – ALEO.com – jest najwięcej.
Kolejne podmioty, które są zobligowane do posiadania numeru NIP to stowarzyszenia rejestrowe, a więc takie, które mają osobowość prawną i muszą składać coroczne raporty do odpowiednich instytucji oraz fundacje. Widać więc dość dobrze, że grono podmiotów objętych ustawą o NIP wciąż jest całkiem spore.
Jak wyrobić swój numer NIP i jakie dane można znaleźć w bazie?
Mimo tego, że Numer Identyfikacji Podatkowej jest z nami już od 25 lat, nie zmieniła się tak zwana właściwość nadawcza. Numer wciąż przyznawany jest według miejsca, gdzie rejestrujemy działalność lub gdzie działa urząd gminy czy starostwo powiatowe.
Na szczęście nie oznacza to, że każdy obywatel, który chciałby założyć działalność gospodarczą, może wyrobić numer NIP tylko w Urzędzie Skarbowym. Proces został znacznie uproszczony i jeśli zakładamy firmę przez internet, to wystarczy tylko zaznaczyć odpowiednią rubrykę w formularzu CEIDG.
W takiej sytuacji wystarczy tylko wstępna weryfikacja i po kilku dniach powinniśmy otrzymać wiadomość e-mail z wygenerowanym na potrzeby działalności firmy lub stowarzyszenia numerem NIP. Dzięki tym uproszczeniom jest to zabieg nieskomplikowany, który nie powinien przysporzyć młodemu przedsiębiorcy wielu problemów.
W grudniu 2020 roku w Polsce otwarto niemal 21 tysięcy nowych działalności gospodarczych przez sieć. Pokazuje to dość dobrze, że w obecnej wersji system rejestracji i generowania numeru NIP jest prosty i można sobie z nim bez trudu poradzić.
Numer Identyfikacji Podatkowej przyda się nie tylko wtedy, gdy chcemy wziąć na przykład leasing na samochód do firmy. Jego ogromne znaczenie doceniają też marketerzy oraz osoby, które działają na szeroko rozumianym rynku usług. Dlaczego?
W bazie znajdziemy dokładne dane teleadresowe, a dla spółek z o.o. oraz stowarzyszeń także informacje o wygenerowanych przychodach. Może to odegrać bardzo ważną rolę przy przedstawianiu spersonalizowanych ofert biznesowych, dzięki którym nasza działalność będzie rentowna.
Artykuł sponsorowany
