01.11.2020
Region
Wszystkich Świętych i dzień Zaduszny to czas zadumy, kiedy wracamy pamięcią do osób, które odeszły od nas na zawsze. Zapalamy świece na grobach krewnych, przyjaciół ale też osób dla nas ważnych, które zapisały się w historii kraju i regionu: duchownych, samorządowców, sportowców. Znicze pojawiają się na mogiłach nieznanych żołnierzy i przed pomnikami. W tych dniach wspominamy nie tylko nam bliskie osoby, ale także pamiętamy o zasłużonych mieszkańcach regionu.
Mieszkańcy Suwałk pamiętają o księdzu Jerzym Zawadzkim, proboszczu miejscowej parafii pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa, który zapisał się jako kapłan ubogich i potrzebujących. Przywołują pamięć o księdzu Kazimierzu Hamerszmicie, proboszczu największej w Suwałkach parafii świętego Aleksandra oraz zmarłym w lutym 2019 roku, księdzu Ryszardzie Gwiazdowskim, również wieloletnim proboszczu parafii świętego Aleksandra, a w ostatnich latach proboszcz parafii świętej Teresy z Avila w Wiżajnach. W Bakałarzewie żywa jest też pamięć o zmarłym w tym roku księdzu Zygmuncie Sędziaku, wieloletnim proboszczu parafii w Bakałarzewie, budowniczym kościoła w Starej Chmielówce. Olecczane otaczają pamięcią Edmunda Łagóda, byłego proboszcza parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski w Olecku i budowniczego miejscowego kościoła.
Suwalczanie odwiedzają groby samorządowców: prezydenta Suwałk Józefa Gajewskiego, którego efekty pracy widać w mieście niemal na każdym kroku i Grzegorza Wołągiewicza, byłego prezydenta miasta, społecznika, działacza sportowego. Niedawno, bo rok temu suwalczanie pożegnali Zdzisława Koncewicza, radnego miejskiego Prawa i Sprawiedliwości w Suwałkach oraz przewodniczącego miejscowego Oddziału NSZZ Solidarność, zaangażowanego związkowca i samorządowca. Środowiska rolnicze z Augustowa i okolic przywołują pamięć o Andrzeju Chmielewskim, znanym w regionie działaczu Samoobrony i byłym marszałku województwa podlaskiego, organizatorze protestów rolniczych, zaangażowanym w walkę o budowie obwodnicy Augustowa.
W pamięci mieszkańców pozostają Jerzy Klimko, wielki patriota, przewodniczący suwalskiego oddziału Światowego Związku Żołnierzy AK, kombatant walk wyzwoleńczych,wieloletni nauczyciel i pedagog, Stanisław Józef Woś, znany i ceniony fotograf, malarz, rysownik i organizator wystaw, Jerzy Wawruk, społecznik, który przyczynił się do rozwoju miasta i wielu, wielu innych. Wiele osób przywołuje pamięć o dr Januszu Kopciale, bibliotekarzu, nauczycielu, wydawcy, redaktorze, organizatorze życia kulturalnego w Suwałkach, Zygmuncie Gałaszewskim, dyrektorze suwalskich placówek kultury i redaktorze samorządowego Tygodnika Suwalskiego oraz Jerzym Karpiu, suwalskim poecie i redaktorze pisma literacko-kulturalnego „Pauza”.
Piłkarze i kibice z Suwałk i Augustowa otaczają pamięcią Rafała Trockiego – wychowanka Sparty Augustów i wieloletniego zawodnika Wigier Suwałki, który zginął w 2008 roku, w wypadku drogowym. Środowisko sportowe wspomina zmarłego w 2009 roku Tomasza Godlewskiego, właściciela firmy Stollar, który chętnie wspierał suwalski sport oraz Jadwigę Olbryś, zmarłą w 2019 roku wieloletnią pracownicę Urzędu Miejskiego w Suwałkach, która nadzorowała jednostki, prowadzące działalność w zakresie kultury fizycznej, sportu i rekreacji, współdziałała z klubami sportowymi i stowarzyszeniami. Również w 2019 roku zmarł Lech Iwanowski, zasłużony działacz sportowy z Suwałk, wieloletni prezes Suwalskiej Federacji Sportu i wiceprezes Suwalskiego Klubu Badmintona. Żywa jest też pamięć o zmarłym 5 lat temu doktorze Henryku Kulczyckim, lekarzu i społeczniku, wieloletnim dyrektorze miejscowego szpitala, przewodniczącym suwalskich struktur Narodowego Funduszu Ochrony Zdrowia.
W marcu 2019 roku zmarła Dagmara Falk, Honorowy Obywatel Suwałk, przyjaciel Muzeum Okręgowego w Suwałkach, miłośniczka Polski i Suwalszczyzny. Zmarła w miejscowości Lund w Szwecji. Muzeum Okręgowe w Suwałkach zawdzięcza Dagmarze Falk bardzo dużo. W 2007 roku przekazała placówce spuściznę naukową swojego męża, Knuta Olofa Falka oraz wiele materiałów Szwedzkiej Ekspedycji Jaćwieskiej.
Trzy lata wcześniej odszedł Andrzej Wajda, światowej sławy reżyser, który urodził się właśnie w Suwałkach. Jego imię upamiętnia sala Suwalskiego Ośrodka Kultury i tablica na domu przy ulicy Wojska Polskiego, gdzie przyszedł na świat. Natomiast w tym roku mieszkańcy regionu pożegnali profesora Andrzeja Strumiłłę, zasłużonego dla Suwałk i regionu artystę, znanego w kraju i za granicą malarza, grafika, fotografa, rzeźbiarza, poetę, autora ponad 100 wystaw i 150 wydawnictw.
Niespełna mięsiąc temu pożegnaliśmy księdza prałata Zygmunta Sedziaka. Przez wiele lat był proboszczem w Bakałarzewie. W tym czasie wybudował m.in. kościół w Starej Chmielówce oraz odbudował wieże kościelne w Bakałarzewie. Ostatnie lata życia spędził pracując w ełckiej kurii. 9 września minęły 63 lata jego posługi kapłańskiej. Wielką pasją zmarłego kapłana była filatelistyka. Jak sam mówił, znaczki zbierał od 1963 roku. Był autorem wielu wystaw. Między innymi „Światowe Dni Młodzieży na znaczkach”, czy „25 lat Diecezji Ełckiej na znaczkach pocztowych”. Dwa lata temu mieliśmy okazję podziwiać znaczki ze zbiorów księdza Sędziaka obrazujące drogę do niepodległości Polski. Ksiądz Zygmunt Sędziak zmarł 5 października w 89. roku życia.
W październiku tego roku zmarł także Kazimierz Zwirowicz, pierwszy kierownik centrum Studiów Bałtyckich i pierwszy dziekan Wydziału Studiów Technicznych i Społecznych w Ełku, czyli ełckiej filii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.Dr hab. inż. Kazimierz Zwirowicz był z wykształcenia geodetą. Pracował na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Współtworzył ełcką filię uniwersytetu, którą również przez wiele lat zarządzał. Po jego odejściu na emeryturę na czele ełckiej uczelni stanął ks. Wojciech Guzewicz. Kazimierz Zwirowicz zmarł w szpitalu w Warszawie. Miał 71 lat.
W tym roku w wieku 67 lat odszedł również Wiesław Wlizło, działacz LZS w Ełku, kolejarz, sędzia piłki nożnej, ale przede wszystkim wielki przyjaciel dzieci i młodzieży. W pamięci prezesa ełckiego LZS Tomasza Bartnika Wiesław Wlizło zapisał się jako osoba, która całe życie poświęciła działalności na rzecz najmłodszych podopiecznych LZS. Organizował naukę pływania, wyprawy na lodowisko, letnie obozy i kolonie. Wiesław Wlizło zmarł 21 sierpnia tego roku.
9 lipca, przeżywszy 70lat, zmarł Bernard Walenciej, były wójt gminy Ełk. Przez wiele lat pracował na różnych szczeblach samorządu lokalnego. Gminę na fotelu wójta reprezentował przez 16 lat – od 1990 do 2006 roku.
Na początku tego roku mieszkańców regionu poruszyła wiadomość o śmierci niespełna ośmioletniej Zosi Koniecko. Dziewczynka przez ponad dwa lata heroicznie walczyła z chorobą niedającą szans na wyleczenie – glejakiem mózgu. Do walki, która poruszyła ludzkie serca, przyłączyli się ełczanie. Organizowane były akcje charytatywne i zbiórki pieniędzy, a każda wiadomość o remisji choroby napawała optymizmem na przyszłość. Niestety glejak mózgu okazał się zbyt mocnym przeciwnikiem. 27 stycznia tego roku Zosia zmarła. O jej nierówniej walce tak pisała mama dziewczynki: „Nigdy (…) na nic się nie skarżyła, nie narzekała na niedogodności związane z chorobą i leczeniem. (…) Swoją postawą inspirowała do walki z przeciwnościami losu (…), do śmiałego podążania przez życie, pokory wobec nieodgadnionego, wiecznego optymizmu. Ostatnie miesiące przeżyła w cichym cierpieniu”.
Jesienią ubiegłego roku pożegnaliśmy ks. Mariana Wojtkowiaka, wieloletniego kapelan szpitala miejskiego, cenionego spowiednika i katechetę. Kapłan zmarł 4 września 2019 roku, przeżywszy 88 lat. Ksiądz Marian Wojtkowiak przyjechał do Ełku w lipcu 1977 roku, wcześniej pełnił posługę duszpasterską między innymi w Krakowie i w Sanktuarium Matki Boskiej w Gietrzwałdzie.
24 czerwca 2018 r. w wieku 83 lat zmarł dr Józef Rejewski. Był pierwszym przewodniczącym Rady Miasta Ełku wybranym po zmianach ustrojowych w 1990 roku. Przez 14 lat aktywnie działał w ełckim samorządzie. W radzie miasta zasiadał nieprzerwanie do końca 2004 roku. Józef Rejewski Był również cenionym chirurgiem.
5 września 2016 roku po ciężkiej chorobie zmarła Dorota Kruszewska. Była radną ełckiej Rady Miasta, a także cenionym pedagogiem. W Radzie Miasta Kruszewska zasiadała od 2014 roku, była to jej pierwsza kadencja. Pełniła funkcję wiceprzewodniczącej Komisji Oświaty i Kultury działającej przy Radzie. Przez wiele lat pracowała jako nauczycielka wychowania wczesnoszkolnego w Szkole Podstawowej nr 4 w Ełku.
W 2015 roku pożegnaliśmy Halinę Orzechowską, współzałożycielkę i wieloletnią prezes Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna w Ełku. Za jej sprawą od ponad 20 lat w listopada na ełckim cmentarzu odbywają są kwesty na rzecz odnowy polskich zabytków na Wileńszczyźnie. Współorganizowała także Jarmark Kaziuka. W 2010 roku otrzymała tytuł Ełczanina Roku. Była też laureatką Nagrody Białej Lilii i Ełckiego Bociana. Halina Orzechowska zmarła 10 lutego 2015 roku w wieku 83 lat.
Ogromną stratą dla Ełku i ełczan niewątpliwie była śmierć Waldemara Makarewicza, wielkiego społecznika, Kawalera Orderu Uśmiechu, Ełczanina Roku 1998 i wiernego kibica warszawskiej Legii. Makarewicz dużą część swojego życia poświęcił dzieciom z ełckiego domu dziecka. Organizował im wyjazdy do stolicy na mecze Legii a także sprawił, że piłkarze co roku przed Bożym Narodzeniem przyjeżdżali do Ełku, by obdarować podopiecznych domu dziecka, przywiezionymi ze sobą prezentami. Makarewicz zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 1 sierpnia 2009 roku. Miał 69 lat.
W 2004 roku w wieku 18 lat zmarła Magdalena Iwanicka. Ełczanka była młodą, zdolną poetką. Działała w teatrach amatorskich. Jej wiersze doceniali największy fachowcy. Była laureatką wielu konkursów literackich. Udzielała się także w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Ełku, która od kilku lat organizuje Konkurs Poetycki Młodych jej imienia. Magdę wspominają Iwona Adeszko, dyrektor ełckiej biblioteki oraz Ewa Mik, nauczycielka języka angielskiego w I Liceum Ogólnokształcącym w Ełku.
W 2004 odszedł od nas wybitny muzyk, lider ełckiego zespołu Same Nazwiska- Jarosław Friebrich. Zginął w wypadku samochodowym. Był wieloletnim pracownikiem Ełckiego Centrum Kultury, instruktorem muzyki, akustykiem i kompozytorem. Zmarł w wieku 40 lat. Na zawsze pozostanie w pamięci swoich współpracowników Ewy Awramik i Marcina Pyciaka.
W ubiegłym roku zmarła ełcka pisarka i poetka Anna Boharewicz-Richter. Miała 89 lat. Była laureatką wielu konkursów, m.in. Konkursu Pamiętnikarskiego „60 lat na Mazurach”. W 2004 roku otrzymała tytuł Ełczanina Roku. Została też odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Iwona Adeszko, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Ełku i Teresa Ostrowska z Kombatanckiego Związku Dzieci Wojny Rzeczypospolitej wspominają Annę Boharewicz-Richter jako niezwykle ciepłą i życzliwą osobę.
Siegfried Lenz to jeden z najbardziej znanych i najwybitniejszych ludzi związanych w Ełkiem. Niemiecki pisarz, laureat Nagrody Goethego, w Ełku spędził kilkanaście lat życia. Po wojnie mieszkał w Hamburgu. Na Mazury wrócił w 2011 roku i przyjął tytuł honorowego obywatela rodzinnego miasta. Zmarł 7 października 2014 roku w wieku 88 lat. Poznać go bliżej mieli okazję Tomasz Andrukiewicz, prezydent Ełku i Rafał Żytyniec z Muzeum Historycznego w Ełku.
Autor: AP, BFM
